Kunstenaar Arie van ’t Riet eindelijk ook in Bathmen
voor het voetlicht
Door Evert van de Weg.
BATHMEN – Vanaf vrijdag 30 juni is in de Dorpskerk in Bathmen het heel bijzondere werk van kunstenaar Arie van ’t Riet te zien. Opvallend is dat hij met zijn heel aparte kunst op veel plaatsen in Nederland en het buitenland te zien is geweest, maar nauwelijks in Bathmen!Arie van ’t Riet is dan ook geen gewone kunstenaar. Het was allerminst een zorgvuldig geplande carrièresprong toen Arie van ’t Riet (1947) in 2007 via zijn beroep de kunst in ging. Zijn professionele carrière was tot dat jaar redelijk normaal verlopen. Geboren in Aarlanderveen studeerde hij natuurkunde aan de Technische Universiteit in Delft, ging aansluitend aan die studie bij het Reactorinstituut in Delft werken en promoveerde in Utrecht. Arie van ’t Riet: “In 1978 ben ik bij het Radiotherapeutisch Instituut, tot voor kort RISO geheten, in Deventer gaan werken en we zijn toen in Bathmen terecht gekomen. Via een aparte opleiding ben ik bij het RISO klinisch fysicus geworden en werkte daar voor de afdelingen die met straling te maken hebben. Een klinisch fysicus is geen medisch specialist, maar het is wel een geregistreerd beroep met alle strenge eisen die daarbij horen. Vanaf 2008 ben ik in die functie gaan werken bij het Deventer Ziekenhuis tot aan mijn pensionering in 2012.”
In zijn werk was Arie nauw betrokken bij de opleiding van röntgenlaboranten en daar hoorde een practicum bij. Bij die praktische lessen kon hij gebruik maken van een verouderd röntgenapparaat. Arie: “Je kunt slecht bij zo’n les van iemands hoofd met het apparaat een opname maken, dus ik nam daarvoor een bloem, een tak of een dode muis die onze kat had gevangen. Thuis ging ik op de computer nog wat verder met de zo verkregen beelden experimenteren, deed er een kleurtje bij en zag wat er aan prachtige mogelijkheden was. Dat was een beetje het begin van mijn fascinatie voor de beelden die je met deze techniek kunt bereiken.” De opleiding tot röntgenlaborant verdween echter in 2007 uit Deventer en dat was het moment dat Arie besloot zelf met het oude röntgenapparaat en de nodige zeer welkome randapparatuur te vertrekken naar een studio die hij huurde op een kleinschalig bedrijventerrein aan de Spanjaardsdijk in Lettele. Het mogen werken met een röntgenapparaat is vanwege de gevaren aan strenge eisen gebonden. Binnen de studio is de ruimte voor de röntgenapparatuur dan ook volledig afgeschermd. De vereiste vergunning kreeg Arie na inspectie vlot vanwege zijn grote ervaring op dit gebied. Daarna kwam voor Arie het intensieve zoeken naar het toepassen van de zo wetenschappelijke röntgentechnologie voor artistieke expressie in een stroomversnelling.
Arie onderzoekt de artistieke mogelijkheden met röntgenstralen intensief
Op zich is het maken van röntgenfoto’s van bloemen en planten niet nieuw. Arie: “Je vindt daar allerlei voorbeelden van op internet, maar ik wilde zo graag bloemen en planten combineren met verschillende soorten dieren en dan wordt het complexer. Je wilt in één tafereel een hartstikke dun bloemblaadje samen met een dik dier fotograferen met röntgenstralen en dat gaat zo maar niet. Het betekende dat ik de eerste tijd lang bezig ben geweest die techniek te ontwikkelen.” Voor een dik dier, zoals een vos of een bunzing, die Arie ook wel fotografeert, is röntgenstraling met hoge energie nodig om doordringend genoeg te zijn, terwijl diezelfde straling dwars door een bloemblaadje vliegt zonder dat je daar iets van terug ziet. Omdat Arie nooit een foto opbouwt uit meerdere opnames, maar het tafereel altijd als één geheel fotografeert is het vaak lang zoeken naar de juiste dosis straling om een goed resultaat te bereiken. Arie: “Het blijft vaak een compromis. En voor al te dikke dieren lukt het me soms niet om dat mooi te combineren met dunne planten of bloemen.” Objecten genoeg om mooi op de foto te zetten. Arie stopt wel eens op de vluchtstrook van de A1 om een doodgereden diertje mee te nemen en vissen zijn in een grote variëteit op de markt te koop. Een kennis van Arie kweekt reptielen en daar gaat er wel eens één van dood. Ook rondom zijn huis vindt Arie regelmatig mooie fotomodellen. Als het om beschermde diersoorten gaat, hoeft Arie de politie alleen maar een mailtje te sturen, omdat ze al lang weten wat hij er mee doet.
Als de röntgenfoto gemaakt is, kan Arie in de donkere kamer met de ontwikkelmachine die hij indertijd ook uit het ziekenhuis mocht meenemen de film ontwikkelen. Het zwart-wit negatief kan hij vervolgens scannen waardoor hij een digitaal bestand heeft van de foto.
Arie: “En daarna kan ik als ik dat wil, en dat wil ik bijna altijd, zo eens hier en daar een kleurtje aanbrengen. Dat is dus het enige dat ik met Photoshop doe, verder absoluut niets.
Vervolgens kan ik dan de ingekleurde foto laten printen op de afmeting die je maar wilt. Eén van mijn foto’s hing op een tentoonstelling in Chicago en die was op een grootte van wel 2 bij 3 meter afgedrukt.” In het begin was de publiciteit voor het procedé dat Arie toepaste maar heel beperkt. Arie: “We stonden in het begin op een kunstbeurs in Assen, toen er een hoogleraar uit Groningen langs kwam die meteen maar alle zes werken kocht die ik er had hangen. Die kunstbeurs leidde wel tot een artikel in de lokale krant, waardoor ik wat later een lezing gaf in Groningen.” De video over die lezing kwam op YouTube terecht en kreeg opeens internationale aandacht in Israël, op NBC in Amerika, op de BBC en in The Guardian in Engeland, maar ook in de Volkskrant, de NRC, het AD enzovoorts. Arie: “Ik werd ineens overspoeld met duizenden mailtjes. Het liefst houd ik me eigenlijk nog steeds in mijn studio bezig met het verder verfijnen van mijn techniek. Het is wonderbaarlijk wat je er mee ziet. Je kunt er zo goed mee tot de kern doordringen, dat sommige filosofisch aangelegde geesten wel zeggen dat je er de evolutie mooi in kunt aflezen.”
De weg van wetenschapper naar kunstenaar is soms heel bijzonder….
Overigens, heel recent werd er nog weer veel aandacht aan de kunst van Arie gewijd in de befaamde Spaanse krant El Pais en in Zuid Korea werd onlangs nog een expositie van het werk van Arie gehouden, waarbij Arie zelf ook aanwezig was.
De hoogste tijd om ook in Bathmen goed kennis te maken met het werk van Arie van ’t Riet.
Dat kan dus nu vanaf vrijdag 30 juni. Om 20.30 uur wordt op die dag zijn expositie in de Dorpskerk officieel geopend. Daarbij is iedereen van harte welkom. Arie van ‘t Riet zal zelf daarna het nodige vertellen over het procedé om van röntgenopname tot foto te komen.
Er zal een keur uit de werken van Arie van ’t Riet te zien zijn.
De expositie is open van 30 juni t/m 10 september op elke zaterdag van 10.30 – 15.00 uur, elke zondag van 10.00 – 12.00 uur en de entree is vrij.
Zie website www.x-rays.nl