Royal Air Force Dakota vliegt

4 mei over Bathmen

Fragmenten van de Lancaster bommenwerper.

BATHMEN – In de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog kwamen er ’s nachts steeds meer bommenwerpers over Nederland denderen met hun explosieve lading, bestemd voor doelen die een rol speelden in de Duitse oorlogsindustrie. Oost Nederland lag vaak op de route voor de heen- en terugreis vanuit Engeland en dus zijn er vele vliegtuigen ook in Twente en Salland neergestort. Door het hele land stond Duits afweergeschut en op verschillende vliegvelden stonden Duitse nachtjagers hun kans af te wachten.

Nog meer fragmenten van de Lancaster bommenwerper.

Zo zag in de nacht van 12 op 13 juni 1944 de vlieger van een Duitse Messerschmitt zijn kans schoon om boven Oost Nederland een grote viermotorige Britse Lancaster bommenwerper neer te halen. Het vliegtuig, ‘’Lily Mars’’ geheten, naar een bekende showbizzfiguur van Broadway, kwam neer in Bathmen, tegenover Erve ’t Hul aan de Steginksweg. Van de acht bemanningsleden kwamen er vijf om het leven. Zij zijn begraven op de Oude Algemene Begraafplaats aan de Deventerweg in Bathmen. Tegenover hen liggen zes omgekomen bemanningsleden van een Britse Halifax-bommenwerper die een jaar eerder werd neergeschoten aan de Bronsvoorderdijk.

Frans Hendriks, inwoner van Bathmen, is al jaren bezig speurwerk te verrichten naar allerlei feiten rond de neergestorte Lancaster en de daarbij betrokken bemanningsleden. Hij was al van jongs af aan sterk geïnteresseerd in alles wat met vliegen te maken had. Frans: “Die interesse werd alleen maar sterker toen ik op m’n achttiende de Luchtmacht inging. Later heb ik mijn vliegbrevet gehaald en heb ik zelf negen jaar in mijn vrije tijd gevlogen. Gaandeweg maakte ik steeds meer studie van de luchtoorlog in de Tweede Wereldoorlog. Ik kreeg veel contact met de Koninklijke Luchtmacht en met organisaties als de Planehunters. Deze laatste groep doet diepgaand onderzoek in België en Nederland naar in de Tweede Wereldoorlog gecrashte vliegtuigen.”

Frans wist dat er al het nodige bekend was over de neergestorte vliegtuigen en kende de publicaties hierover van de heer Jan Lefeber in het blad Oud Bathmen. Er waren toch nog veel vragen overgebleven en het was niet altijd duidelijk in hoeverre de familieleden van de omgekomen bemanningsleden op de hoogte waren van het gebeurde. Enkele jaren geleden besloot hij diepgaand onderzoek te doen naar de gecrashte Lancaster bommenwerper aan de Steginksweg en haar bemanningsleden. Frans: “Met medewerking van de Oudheidkundige Kring Bathmen en met name van voorzitter Gerard Gervedink Nijhuis ben ik samen met mensen van de groep Planehunters enkele jaren geleden met het onderzoek begonnen.”

Adrie Krukkeland, de huidige eigenaar van de grond waarop het vliegtuig was neergekomen, gaf ook de volle medewerking maar zei erbij: ,,Als je maar zorgt dat de grond later weer mooi glad wordt!”

“Met metaaldetectoren en een dieptemeter hebben we de plek waar de Lancaster was neergekomen grondig afgezocht. Meteen na de crash hadden de Duitsers de grote stukken metaal en onderdelen al weggehaald, maar er lag nog van alles aan kleinere onderdelen onder de grond. Door de grote kennis van de experts van Planehunters konden we eigenlijk alle stukken herleiden tot hun afkomst.”

Frans begon ook een intensieve zoektocht naar familieleden van de omgekomen bemanningsleden, waarmee tot nu toe geen contact was geweest. Na veel speurwerk kwam hij in contact met Shane Delacour, neef van piloot Herbert Delacour en met Don Dawkins, neef van staartschutter Don Savage. Shane Delacour woont met zijn vrouw Jenine in Brisbane, Australië, (waar ook Herbert Delacour vandaan kwam) en Don Dawkins woont met zijn vrouw Irene in Middlesborough, Engeland. Beide families waren blij verrast en ontroerd, dat zij meer informatie kregen over het lot van hun ooms. Frans had inmiddels, weer met steun van de Oudheidkundige Kring Bathmen, het plan opgevat een gepast blijvend monument voor de gevallenen nabij de plek waar de Lancaster was neergestort, op te richten. Frans: ,,Al gauw gingen onze gedachten in de richting van een grote zwerfkei, waarop een plaquette met passende inscriptie zou worden bevestigd. Bij de realisering van dit gedenkteken kreeg ik van vele kanten belangeloze medewerking. De heer Raymond van Halen van de firma Dyckerhoff Basal uit Deventer stelde de zwerfkei gratis ter beschikking, de heren René Schreier en Remco van Lier van de firma Interplate uit Deventer hebben de RVS plaquette met belettering gesponsord en de heer Erik Lensink van Unicom Oost uit Colmschate heeft de grote kei gratis vervoerd naar de plek in Bathmen. Ik mag natuurlijk vooral ook de heren Wim en Erik Brilman, op wiens stuk grond de steen uiteindelijk zal worden geplaatst, niet vergeten te noemen.”

Plechtige onthulling van de gedenksteen op 4 mei

Op 4 mei om 14.00 uur zal de onthulling van deze gedenksteen plaats vinden aan de Steginksweg. Bij de onthulling zullen zowel Shane Delacour als ook Don Dawkins, vergezeld van hun vrouwen, aanwezig zijn. Frans: “De RAF heeft grote belangstelling voor dit eerbetoon aan haar vroegere vliegtuigbemanning en heeft zelfs haar medewerking toegezegd in de vorm van een ‘fly past’, een vlucht over de plek aan de Steginksweg kort nadat het monument zal zijn onthuld. Hun BBMF Dakota uit de Tweede Wereldoorlog, gevlogen door een Lancaster bemanning en geschilderd in originele invasiekleuren met witte strepen zoals in juni 1944, zal drie ‘passes’ maken over de locatie, uiteraard onder voorbehoud van redelijk weer en voldoende goede technische staat van het vliegtuig.”

Diezelfde avond zullen de familieleden van de omgekomen bemanningsleden ook deelnemen aan de stille omgang door het dorp en de aansluitende plechtigheid op de Oude Algemene Begraafplaats aan de Deventerweg. Daarna zullen ze ook aanwezig zijn bij de herdenkingsdienst in de Dorpskerk.