Afsluiting: ideologie versus wetenschap (1)

Welbeschouwd: de Nashvilleverklaring (7)

Met dit stukje wil ik mijn serie over de anti-homoverklaring, officieel de Nashvilleverklaring, afronden. Als je de reeks terugleest wordt duidelijk dat mijn bezwaren zich toespitsen op twee punten.Ten eerste: die ondertekenaars geven er nergens blijk van rekening te houden met het gegeven dat die Bijbelteksten waarop zij zich beroepen altijd ook tijd- en cultuurgebonden zijn (2). Tijdgebonden: het Israël van Jezus kende geen radio en televisie. Cultuurgebonden: de tijd en plaats van het Oude en Nieuwe Testament kende andere zeden en gewoonten dan de onze. Een op overspel betrapte vrouw kon gestenigd worden. Mijn tweede punt van kritiek betreft de willekeur waarmee Bijbelpassages van stal worden gehaald om het eigen gelijk te onderstrepen. Als het in hun kraam te pas komt, telt het voor die fundamentalisten en wat niet te pas komt wordt genegeerd. De preciezen, want daar heb ik het nu over, hebben van te voren een in beton gegoten opvatting die immuun lijkt voor verandering.

Stel dat ik zou vragen of Jezus getrouwd was. De vraag alleen al zouden ze schokkend vinden. Je kunt er gif op innemen dat ze zouden zeggen: “Nee, natuurlijk niet, want dat staat niet in de Bijbel. ”Maar er staat ook niet in de Bijbel of er onder de twaalf discipelen van Jezus gehuwden zaten. Waren dat dan allemaal vrijgezellen? Van Petrus weten we via een omweg dat hij getrouwd was, omdat ergens staat dat Jezus zijn schoonmoeder genas (3)! Van zijn vrouw hoor je verder niets! Joodse theologen wijzen erop dat een ongehuwde rabbi in die tijd nauwelijks denkbaar was. Daar zouden heftige vragen en discussies over losgebarsten zijn (4). Het argument dat het niet in de Bijbel staat en dús niet zo is, is niet hittebestendig. Vergeef me het voorbeeld, het is niet grof bedoeld, maar er staat óók niet in de Bijbel dat Jezus wel eens zijn behoefte deed. Wél dat hij at en dronk! De conclusie zou kunnen zijn dat de Bijbel zaken alleen benoemd als die van belang zijn in de context (5).

Begin jaren ’90 van de vorige eeuw veroordeelde kardinaal Joseph Ratzinger homoseksualiteit met een beroep op de Bijbel. Het riep een fel protest op van de Amerikaanse bisschoppen, omdat dit botste met alle inmiddels verworven en verantwoorde wetenschappelijke inzichten (6)! Daar zouden die ondertekenaars toch lering uit kunnen trekken? Trouwens aan die Ratzinger valt goed te illustreren wat er feitelijke gebeurt. Nog maar net tot paus gekozen, Benedictus XVI, schreef hij een studie over Jezus. Waarom? Omdat hij vond dat de historische Jezus zoals die door geschiedwetenschappers werd uitgetekend sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw te veel was gaan afwijken van zijn ‘Christus van het geloof’. Normaal is dan om dat beeld bij te stellen. Abnormaal en een wetenschappelijke doodzonde is wat Ratzinger deed (8). Nét als bij die homo-discussie de wetenschap negeren ten gunste van je eigen waanidee.

Hiermee beschouw ik mijn reeks dus als beëindigd. Ik zal, in ieder geval voorlopig, afwezig zijn in de Bathmense Krant.

Piet van der Klis.

Noten

1. Bathmense Krant, 2019, week 28, 10 juli (p. 7).

2. Dit aspect van Bijbelteksten vind je bij elke serieuze theoloog terug. Zie bv. Kuitert, H.M. (1970). Het Schriftberoep in de ethiek. In: Anders gezegd; een verzameling theologische opstellen voor de welwillende lezer. Kampen: J.H.Kok (pp. 63-87);  Verstaat gij wat gij leest? Kampen: J.H.Kok N.V. (pp. 24-30); Labuschagne, C.J. (1977). Wat zegt de Bijbel in Gods naam? Nieuwe bijbeluitleg en modern godsgeloof. ’s-Gravenhage: Uitgeverij Boekencentrum B.V. Schillebeeckx, E. (1974). Jezus, het verhaal van een levende. Bloemendaal: H.Nelissen.

3. Zie Mattheus 8: 14-15; Marcus 1: 29-31; Lucas 4: 38-40.

4. Schalom Ben-Chorin (1971). Broeder Jezus. De Nazarener vanuit een joodse visie. Baarn: Uitgeverij Ten Have (pp. 97-105).

5. Zie in deze context bijvoorbeeld het verhaal dat David het leven van koning Saul spaarde toen deze zich voor een grote boodschap afzonderde in de spelonk waarin David zich verborgen had (1 Samuël 24: 1-23).

6. Schillebeeckx, E. (1994). Theologisch testament. (Baarn: Uitgeverij H.Nelissen (p. 113).

7. Ratzinger, J./Benedikt XVI (2007). Jesus von Nazareth. Freiburg im Breisgau: Verlag Herder (p. 10). Kuitert, H.M. (2007). De enige echte. De paus wil herstel van de eenheid tussen God Christus en kerk. NRC Handelsblad, 27.04.2007.

8. In dit licht geeft het te denken als sommigen Ratzinger ophemelen als een groot wetenschapper. B.v. kardinaal Federico Lombardi in Martel, F. (2019). Sodoma. Het geheim van het Vaticaan. Amsterdam: Uitgeverij Balans (p.519); Halík, T. (2014). Geduld met God. Zoetermeer: Boekencentrum.