Hoog, hoger, hoogst

Welbeschouwd: gedachtesprongen

In ons regionale dagblad las ik een huilerig stukje. Een bekende Deventenaar was zijn Koninklijke onderscheiding kwijtgeraakt. Vermoedelijk verloren op een terrasje, mogelijk gepikt! Nota bene net, geëmotioneerd, bij de lintjesregen ontvangen en nu foetsie. Erger nog, zo stond er, niet zó maar een onderscheiding, maar zelfs een ‘hoge’: Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Gelukkig bleek hij nog een ‘reserve’ te hebben, maar ja, dat klinkt toch een beetje als nep.Stel er is een hardloopwedstrijd met zes deelnemers. Ze finishen allemaal na elkaar met enige onderlinge tussenafstand. Dan zeg je toch niet van die nummer 5: Henkie eindigde met een hoge klassering? Toch is dat precies wat die journalist deed. Die Orde van Oranje Nassau kent namelijk zes rangen, opklimmend van ‘Lid’ tot en met ‘Ridder Grootkruis’. Na Lid volgt de rang Ridder.

Hoog? Waarom maken we dingen zo vaak mooier dan ze (al) zijn? Daar kan van alles achter zitten, van onkunde tot verhullen van schaduwkanten. Neem bijvoorbeeld Henri Dunant, de oprichter van het Rode Kruis. Waarom wordt van hem altijd verteld dat hij op zákenreis in Italië was en zo toevallig in de verschrikkingen van de veldslag bij Solferino verzeild raakte. Die zakenman Dunant was daar niet voor zaken en al helemaal niet toevállig. Hij was een religieus fanaat die op grond van Bijbelse profetieën geloofde dat het Heilige Roomse Rijk met spoed hersticht zou worden en dat de kroon van dat rijk toebehoorde aan Napoleon III, de toen heersende keizer van Frankrijk. Hij wilde zijn brochure daarover aan de verkorene in Parijs overhandigen. Laat die nu net op veldtocht blijken te zijn in Italië. En zó belandde Dunant op het slagveld in dat Lombardije voor een ontmoeting met zijn idool. Schone schijn? Kennelijk past het niet om een winnaar van een Nobelprijs tegelijk godsdienstig geschift te noemen.

Nóg zo’n hardnekkig verhaal hangt bijvoorbeeld om die Amerikaanse atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Het gangbare relaas is dat die bommen nodig waren om Japan uiteindelijk op de knieën te dwingen. Echter, nauw betrokkenen verklaren later dat dit onzin is. Japan wás in feite al verslagen. En waarom dan zo nodig twee bommen? Daarachter zat een cynische redenering. Stel dat je na vier jaar oorlog één atoombom gooide, dan zou de tegenstander kunnen denken dat het je maar gelukt was er slechts eentje te maken. Daarom dus beter twee, dan wist niemand hoeveel je er nog meer in petto had. En, daar kwam bij, het ging ook nog eens om bommen met een verschillend mechanisme. Die konden zo dus nog net op tijd allebei getest worden!

Terug naar het begin. Zet ik me hiermee af tegen die lintjescultuur? Nee hoor. Mijn eigen moeder ontving een Koninklijke onderscheiding. De bijbehorende oorkonde hing 27 jaar ingelijst aan de muur tot ze in 2008 op 94-jarige leeftijd overleed. Ze was er trots op, net als die Deventenaar. Alleen, zij had geen ‘reserve’ exemplaar. Zo trots was ze nu ook weer niet.

Piet van der Klis.